ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ
ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
http://syletpatr.blogspot.gr/2013/04/24-2013.html
|
του ιερομονάχου ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΔΕΛΗΜΑΡΗ |
Σάββατο του Λαζάρου
Το Σάββατο πριν την
Μεγάλη Εβδομάδα, είναι αφιερωμένο από την Εκκλησία μας, στην Ανάσταση του
Λαζάρου. Το θαύμα αυτό είναι το τρίτο
θαύμα ανάστασης που είχε κάνει ο Ιησούς Χριστός. Πριν από τον Λάζαρο, είχε
αναστήσει την κόρη του Ιαείρου και τον γιό της χήρας στην πόλη Ναΐν.
Όπως μας αναφέρει ο
Ευαγγελιστής Ιωάννης, όταν ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά, οι αδερφές του Μαρία και
Μάρθα, ειδοποίησαν τον Χριστό για την αρρώστια του Λαζάρου και τον κάλεσαν να
έρθει όσο πιο γρήγορα μπορεί, για να προλάβει τον αδερφό τους ζωντανό. Ο Ιησούς
βρισκόταν μακριά και όταν έφτασε στην Βηθανία, όπου ήταν και το σπίτι του
Λαζάρου, ο ίδιος ήταν ήδη νεκρός τέσσερις ημέρες. Είχε δε ταφεί, όπως
συνηθιζόταν τότε, σε μια σπηλιά, η οποία έκλεινε με μια μεγάλη πέτρα. Από την
Μάρθα οδηγήθηκε ο Ιησούς στον τάφο του Λαζάρου και εκεί ζήτησε να βγάλουν την
πέτρα που σφράγιζε την σπηλιά. Στην συνέχεια προσευχήθηκε στον Πατέρα Του
λέγοντας: «Πάτερ, ευχαριστώ σοι ότι ήκουσάς μου. Εγώ δε ήδειν ότι πάντοτέ μου
ακούεις αλλά δια τον όχλον τον παρεστώτα είπον, ίνα πιστεύσωσιν ότι συ με
απέστειλας». Κατόπιν φώναξε: «Λάζαρε δεύρο έξω». Και έτσι έγινε. Ο αναστημένος
Λάζαρος πρόβαλε στην είσοδο της σπηλιάς και περπάτησε προς τον Ιησού.
Για τρίτη φορά ο
Χριστός μας είχε κάνει το υπέρτατο θαύμα. Επανάφερε στην ζωή κάποιον νεκρό,
διδάσκοντας μας ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος αλλά η μετάβαση. Η ζωή
συνεχίζεται, σε άλλο επίπεδο, μετά από αυτόν. Ο Θεός έχει την δύναμη να καλεί
τους νεκρούς όπως θα κάνει κατά την Δευτέρα Παρουσία.
Ο Λάζαρος μετά την
ανάσταση του κυνηγήθηκε από τους Αρχιερείς με σκοπό να τον σκοτώσουν, αφού
όποιος τον έβλεπε πίστευε στον Ιησού Χριστό. Για να γλυτώσει, κατέφυγε στο νησί
της Κύπρου. Εκεί χειροτονήθηκε, από τους Αποστόλους, Επίσκοπος στην πόλη Κίτιο
και πέθανε τελικά (για δεύτερη φορά) το 63μ.Χ. Το Άγιο Λείψανο του μεταφέρθηκε
στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέων, και τοποθετήθηκε στον ναό που
έχτισε ο ίδιος για τον Άγιο. Σε αυτόν τον ναό της Βασιλεύουσας βρίσκεται μέχρι
και σήμερα.
Κυριακή
των Βαΐων
Η Κυριακή μετά το
Σάββατο του Λαζάρου είναι η Κυριακή των Βαΐων. Πρόκειται για την τελευταία
Κυριακή της Σαρακοστής και ταυτόχρονα την πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ημέρα αφιερωμένη στην είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ.
Όπως μας αναφέρουν οι
Ευαγγελιστές, την επόμενη ημέρα της αναστάσεως του Λαζάρου, ο Ιησούς ζήτησε από
τους μαθητές του, να του βρουν ένα γαϊδουράκι. Πάνω σε αυτό σκόπευε να πάει
στην Ιερουσαλήμ. Εκείνες τις ημέρες είχε μαζευτεί πολύς κόσμος στην πόλη, για
τον εορτασμό του Εβραϊκού Πάσχα. Το Εβραϊκό Πάσχα ήταν γιορτή που γινόταν σε
ανάμνηση της απελευθέρωσης των Εβραίων από τους Αιγύπτιους.
Πάνω στο γαϊδουράκι,
λοιπόν, εισήλθε ο Ιησούς στην Ιερή Πόλη. Ο λαός είχε ήδη μάθει για την Ανάσταση
του Λαζάρου, αφού η Βηθανία απείχε μόλις 2,5 χιλιόμετρα από
την Ιερουσαλήμ. Τόσο το θαύμα στην Βηθανία, όσο και η υπόλοιπη «δράση» του
Ιησού, οδήγησαν τον λαό να τον υποδεχθεί όπως όριζε το εθιμοτυπικό της υποδοχής
βασιλέων. Έστρωσαν τρυφερά κλαδιά φοινίκων (βάγια στα εβραϊκά) στους δρόμους
από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας
«Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ»
(Ιωάν.12:13).
Από τα βάια, πήρε το
όνομα της η ημέρα αυτή. Με την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ ξεκινά το Θείο
Δράμα. Επειδή όμως ταυτόχρονα γιορτάζεται η είσοδος του ως Βασιλέας στην
Ιερουσαλήμ, η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να γιορτάσουν καταλύοντας την νηστεία
και επιτρέποντας την βρώση ψαριών.
Στις μέρες μας, την
Κυριακή των Βαΐων, όλες οι εκκλησίες στολίζονται με Βάϊα. Επειδή στον ελλαδικό
χώρο οι φοίνικες δεν απαντώνται συχνά, για τον στολισμό χρησιμοποιούνται
κλαδάκια δάφνης, ιτιάς, ελιάς ή μυρτιάς. Τα κλαδάκια αυτά μετά το πέρας της
λειτουργίας, μοιράζονται στους πιστούς. Ο λαός μας πιστεύει ότι τα Βάϊα αυτά,
έχουν ιαματικές και αποτρεπτικές για το κακό ιδιότητες.
Σε κάποιες περιοχές
της Ελλάδας με τα Βάϊα αυτά, «χτυπούν» τις έγκυες γυναίκες πιστεύοντας ότι θα
γεννήσουν έτσι πιο εύκολα. Σε άλλες, κρεμούν τα Βάϊα στις πόρτες των σπιτιών
σαν φυλακτό. Σε δύο περιοχές, όμως, η Κυριακή των Βαΐων, έχει ξεχωριστή
σημασία.
Στην Κέρκυρα γίνεται
μεγάλη λιτανεία του Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα. Η λιτανεία αυτή ξεκίνησε το
1630. Οι Κερκυραίοι τιμούν έτσι τον Άγιο τους, που απάλλαξε το νησί από την
Πανώλη (πανούκλα) το 1629. Ιδιαίτερους εορτασμούς έχουμε και στο Μεσολόγγι. Την
Κυριακή των Βαΐων του 1826, έγινε η μεγάλη Έξοδος του Μεσολογγίου. Οι γιορτές
γίνονται προς τιμή των αγωνιστών που έπεσαν εκείνη την ημέρα
Μεγάλη Δευτέρα
Με τη Μεγάλη Δευτέρα
ξεκινά η εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού. Η Εκκλησία μας, έχει αφιερώσει
την ημέρα αυτή στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου.
Η ιστορία του είναι η
ακόλουθη. Ο Ιωσήφ ήταν ο 11ος υιός του Ιακώβ. Η προσωπικότητα του και η ενάρετη
ζωή του, «ενοχλούσε» τα μεγαλύτερα αδέρφια του. Θέλοντας να απαλλαγούν από την
παρουσία του, τον πούλησαν σαν σκλάβο. Ο Ιωσήφ, ως σκλάβος, έφτασε στην
Αίγυπτο. Εκεί αγοράστηκε από τον Πεντεφρή, ένα αυλικό του Φαραώ. Μην
υποκύπτοντας όμως, στις ερωτικές επιθυμίες της γυναίκας του Πεντεφρή,
συκοφαντήθηκε από την ίδια και φυλακίστηκε.
Από την φυλακή βγήκε, όταν ερμήνεψε ένα όνειρο του Φαραώ, και μέσω αυτής
της ερμηνείας έσωσε τους κατοίκους της Αιγύπτου από λιμό.
Στο όνειρο του ο Φαραώ
είχε δει στην όχθη του Νείλου να βόσκουν επτά παχιές αγελάδες και να φυτρώνουν
επτά ψηλά και εύρωστα στάχια. Στην συνέχεια όμως του ονείρου παρουσιάστηκαν
επτά ισχνές αγελάδες που έφαγαν τις προηγούμενες, ενώ τα στάχια «πνίγηκαν» από
νέα επτά που ήταν όμως άρρωστα και αδύνατα.
Η ερμηνεία που έδωσε ο
Ιωσήφ, ήταν ότι για επτά χρόνια στην Αίγυπτο οι καλλιέργειες θα αποδώσουν
πολλούς καρπούς και γενικά θα επικρατήσει ευφορία. Τα επτά όμως αυτά χρόνια, θα
τα διαδεχθούν επτά χρόνια λιμού και ξηρασίας. Και όντως έτσι έγινε. Οι
Αιγύπτιοι όμως είχαν, μετά τις υποδείξεις του Ιωσήφ, αποθηκεύσει τρόφιμα και τα
επτά χρόνια του λιμού τα πέρασαν αλώβητοι.
Δεν έγινε όμως το ίδιο
με τους ανθρώπους των γύρω περιοχών. Ανάμεσα σε αυτούς, ήταν και η οικογένεια
του Ιωσήφ, ο οποίος εντωμεταξύ είχε ανέλθει στην Αιγυπτιακή κοινωνία και είχε
λάβει πολλά αξιώματα. Στα πρόθυρα του λιμού τα αδέρφια του, ζήτησαν βοήθεια από
την Αίγυπτο και παρουσιάστηκαν μπροστά στον Ιωσήφ όπου ήταν ο υπεύθυνος
διανομής των αποθηκευμένων αγαθών. Ενώ οι ίδιοι δεν αναγνώρισαν τον αδερφό
τους, εκείνος κατάλαβε ποιους είχε απέναντι του. Εκείνη την στιγμή, φάνηκε για
μια ακόμη φορά το μεγαλείο της ψυχής του Ιωσήφ. Όχι μόνο δεν τους τιμώρησε,
αλλά δίνοντας τους συγχώρεση, κάλεσε όλη την οικογένεια του να εγκατασταθεί
στην Αίγυπτο και να γλυτώσει από την απειλή της πείνας.
Στην
λειτουργία της Μεγάλης Δευτέρας, περιλαμβάνεται και η ιστορία της «Καταραθείσης
και Ξηρανθείσης Συκής». Ο Χριστός περπατώντας στους δρόμους της Ιερουσαλήμ, την
επομένη ημέρα της εισόδου του, είδε μια εύρωστη συκιά με παχύ φύλλωμα. Την
πλησίασε με σκοπό να κόψει ένα σύκο. Η συκιά όμως δεν είχε καθόλου καρπούς.
Τότε ο Ιησούς είπε απευθυνόμενος στο δέντρο: «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις
τον αιώνα και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ.21:19). Η συκιά την ίδια στιγμή
ξεράθηκε. Γι’ αυτό λέγεται «Καταραθείσα», δηλαδή καταραμένη και «Ξηρανθείσα»,
Τη Μεγάλη Δευτέρα σε
όλη την Ελλάδα ξεκινούν οι ετοιμασίες, στα σπίτια, για τον εορτασμό του Πάσχα.
Έτσι εκείνη την ημέρα, στα χωριά κυρίως, ασπρίζονται με ασβέστη οι αυλές,
βάφονται οι γλάστρες κόκκινες και φυτεύονται διάφορα λουλούδια. Σε κάποιες
περιοχές, οι πιστοί συνήθιζαν να τρέφονται μόνο με ψωμί και νερό έως τη Μεγάλη
Πέμπτη το πρωί, που λάμβαναν από την εκκλησία την Θεία Κοινωνία
Μεγάλη Τρίτη
Την Μεγάλη Τρίτη
γινόμαστε κοινωνοί δύο παραβολών του Κυρίου. Της παραβολής των Μωρών Παρθένων
και της παραβολής των Ταλάντων. Σύμφωνα με την πρώτη, δέκα παρθένες βγήκαν να
υποδεχθούν τον Νυμφίο κάποιο βράδυ. Κρατούσαν και οι δέκα από ένα λυχνάρι, όμως
μόνο οι πέντε από αυτές είχαν φροντίσει να πάρουν και επιπλέον λάδι, σε
περίπτωση που τους χρειαστεί. Αυτές οι πέντε ήταν οι σώφρονες, οι γνωστικές
δηλαδή.
Ο Νυμφίος άργησε όμως
να έρθει και οι δέκα παρθένες κοιμήθηκαν. Αργά την νύχτα, μια φωνή ακούστηκε να
λέει: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός». Τότε αυτές ξύπνησαν και
έτρεξαν για να προϋπαντήσουν τον Νυμφίο. Στα λυχνάρια όμως το λάδι είχε καεί.
Οι πέντε γνωστικές
παρθένες, έβαλαν το επιπλέον λάδι που είχαν προβλέψει να πάρουν μαζί τους και
πήγαν να Τον συναντήσουν. Οι υπόλοιπες πέντε όμως, οι Μωρές, οι άμυαλες δηλαδή,
έχασαν την ευκαιρία αφού τα λυχνάρια τους ήταν σβηστά. Έτσι είναι, είπε ο
Ιησούς, και η Βασιλεία των Ουρανών. Όποιος φροντίσει από πριν για την ψυχή του
θα εισέλθει στο Βασίλειο του Νυμφίου.
Η δεύτερη παραβολή,
των Ταλάντων, λέει τα εξής: Κάποτε ένας άρχοντας θα πήγαινε ένα μακρινό ταξίδι.
Πριν φύγει κάλεσε τους τρεις υπηρέτες του και τους έδωσε μερικά Τάλαντα,
χρήματα δηλαδή.
Στον πρώτο υπηρέτη
έδωσε πέντε τάλαντα. Στον δεύτερο έδωσε δύο ενώ στον τρίτο έδωσε ένα τάλαντο.
Όταν γύρισε από το
ταξίδι, κάλεσε ξανά τους υπηρέτες του και ζήτησε να του πουν τι είχαν κάνει με
τα χρήματα που τους είχε δώσει. Ο πρώτος μετά από σκληρή εργασία είχε καταφέρει
να διπλασιάσει το αρχικό ποσόν, και επέστρεψε στον κύριο του δέκα τάλαντα. Το
ίδιο είχε κάνει και ο δεύτερος και έτσι κατάφερε να επιστρέψει τέσσερα τάλαντα.
Ο τρίτος όλο το διάστημα της απουσίας του κυρίου του, δεν εργάστηκε καθόλου.
Και όχι μόνο αυτό αλλά ένιωθε και αδικημένος επειδή είχε πάρει μόνο ένα
τάλαντο. Έτσι επιστρέφοντας αυτό το τάλαντο κατηγόρησε τον άρχοντα, για την
αδικία που είχε υποστεί. Ο άρχοντας τότε πήρε αυτό το τάλαντο και το έδωσε στον
πρώτο μαζί με τα άλλα δέκα.
Με την παραβολή αυτή,
ο Ιησούς δίδαξε ότι οι άνθρωποι πρέπει να καλλιεργούν τα χαρίσματα που τους
δίνει ο Θεός, όχι μόνο για το δικό τους καλό αλλά και για το καλό του συνόλου.
Όλη την Μεγάλη
Εβδομάδα, στον εσπερινό της κάθε ημέρας διαβάζεται ο όρθρος της επομένης. Στον
εσπερινό της Μεγάλης Τρίτης ακούγεται ένα από τα ωραιότερα τροπάρια της εκκλησιαστικής
υμνογραφίας.
Το τροπάριο της
Κασσιανής. Όπως λέει και το όνομα του, υμνογράφος του τροπαρίου αυτού είναι η
Κασσιανή. Μια μοναχή της Βυζαντινής εποχής, προικισμένη με το χάρισμα να γράφει
εκπληκτικούς στίχους.
Την ημέρα αυτή
συνεχίζονται οι ετοιμασίες για το Άγιο Πάσχα. Συνήθως είναι αφιερωμένη στο
καθάρισμα του σπιτιού. Σε λίγες περιοχές της Ελλάδας, την Μεγάλη Τρίτη
φτιάχνονται τα πασχαλινά κουλούρια και τσουρέκια, έθιμο που συνήθως γίνεται την
Μεγάλη Πέμπτη.
Μεγάλη Τετάρτη
Βρισκόμαστε στο μέσο
της Μεγάλης Εβδομάδας. Το γεγονός που έρχεται η Εκκλησία να μας θυμίσει,
λαμβάνει χώρα δύο ημέρες πριν οδηγηθεί ο Ιησούς Χριστός στο Σταυρό. Ο
Ευαγγελιστής Ματθαίος είναι αυτός που εξιστορεί τι έγινε εκείνη την ημέρα:
Ο Ιησούς βρισκόταν στο
σπίτι του Σίμωνα του λεπρού. Εκεί εμφανίστηκε μια γυναίκα κρατώντας ένα
μπουκαλάκι με ακριβό μύρο. Ζήτησε συγχώρεση από τον Υιό του Θεού, επειδή ήταν
πόρνη, και έριξε αυτό το μύρο στα μαλλιά Του.
Οι μαθητές του Ιησού,
θεώρησαν την πράξη αυτή μεγάλη σπατάλη, αφού θα μπορούσαν να πουλήσουν το μύρο
και με τα χρήματα που θα έπαιρναν να βοηθούσαν τους φτωχούς. Ο Ιησούς παίρνοντας το μέρος της γυναίκας,
επίπληξε τους μαθητές του, λέγοντας τους ότι η γυναίκα αυτή του έκανε καλό,
αφού με αυτό το μύρο τον ετοίμασε για την ταφή. Τους θύμισε ότι τους φτωχούς θα
μπορούν να τους βοηθούν καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους, ενώ Εκείνον θα τον
έχουν για λίγο ακόμα. Την συγχώρησε για τις αμαρτίες της και, προφητικά
μιλώντας, είπε ότι η πράξη της αυτή θα αναφέρεται στο Ευαγγέλιο που θα κηρυχθεί
σε όλο τον κόσμο, αποτελώντας, αυτή η αναφορά, ένα μνημόσυνο γι’ αυτήν. Τότε ο
Ιούδας έφυγε και πήγε να συναντήσει τους Αρχιερείς. Τους ρώτησε τι θα του
δώσουν για να τους παραδώσει τον Χριστό,
και αυτοί του υποσχέθηκαν τριάντα αργύρια.
Το απόγευμα της
Μεγάλης Τετάρτης, στις εκκλησίες μας, τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου
Ευχελαίου. Κατά την διάρκεια του, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές.
Ευλογείται έτσι το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο
μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες.
Το Μυστήριο του
Ευχελαίου, μπορεί να τελεστεί και εκτός ναού, όποτε το ζητήσει ένας πιστός από
τον ιερέα της ενορίας του. Και τότε, όταν τελείται δηλαδή σε κάποιο σπίτι,
διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Το λάδι του Ευχελαίου θεωρείται
θεραπευτικό. Κατά την διάρκεια του μυστηρίου ο ιερέας ανάβει ένα κερί για κάθε
Ευαγγέλιο που διαβάζει. Αυτό κάνουν και μερικοί πιστοί κατά την διάρκεια του
Μεγάλου Ευχελαίου, στην εκκλησία, την Μεγάλη Τετάρτη.
Σε κάποιες περιοχές της
Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο, έχοντας μαζί τους μια
σουπιέρα με αλεύρι. Σε αυτό στερεώνουν τρία κεριά, τα οποία καίνε κατά την
τέλεση του Μυστηρίου. Το αλεύρι αυτό, το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα
πασχαλινά κουλούρια την επόμενη ημέρα
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι