Ο άγιος νεομάρτυρας Νικόλαος από το Μέτσοβο
«Χαίροις, του Μετσόβου
σεπτός βλαστός,
Χαίροις των Τρικάλων άνθος τερπνόν,
Χαίροις Μετεώρων ο ατίμητος θησαυρός,
Χαίροις των ποιμένων της Κατοχής προστάτης
και ρύστης των σε τιμώντων,
μάρτυς Νικόλαε!…».
Χαίροις των Τρικάλων άνθος τερπνόν,
Χαίροις Μετεώρων ο ατίμητος θησαυρός,
Χαίροις των ποιμένων της Κατοχής προστάτης
και ρύστης των σε τιμώντων,
μάρτυς Νικόλαε!…».
Ο
άγιος νεομάρτυς Νικόλας (Μπασδάκης ή Βλαχονικόλας ή Εξηντατρίχης) γεννήθηκε στα
τέλη του 16ου αιώνα στη γραφική κωμόπολη του Μετσόβου. Παρ’ όλο το πυκνό
σκοτάδι της δουλείας, οι Έλληνες κρατούσαν τότε μέσα τους αναμμένο το φως του
Χριστού. Μπορεί να ήταν πτωχοί ραγιάδες, όμως ήταν πλούσιοι από πίστη στο Θεό.
Αυτή την πίστη μεταλαμπάδευσαν και στο μικρό Νικόλαο οι ευσεβείς γονείς του.
Και με αυτή την πίστη εφόδιο έφυγε αρκετά νέος από το Μέτσοβο για τα Τρίκαλα
για να βρει καλύτερη εργασία.
Νέος
ακόμη πήγε στα Τρίκαλα και εκεί έπιασε δουλειά σε έναν ψωμά. Μετά από πολύν
καιρό μερικοί Αγαρηνοί, με υποσχέσεις από τη μια, με φοβερισμούς από την άλλη,
τον έκαναν και αρνήθηκε τον Χριστό. Ήρθε όμως στον εαυτό του και επέστρεψε στην
πατρίδα του και περνούσε πάλι ζωή χριστιανική.
Ύστερα
από πολύν καιρό, ο Νικόλαος φόρτωσε στο άλογό του δαδί και πήγε με αλλους
συμπατριώτες του στα Τρίκαλα για να το πουλήσει. Εκεί τον γνώρισε ένας κουρέας
Τούρκος, που γειτόνευε με τον ψωμά, και αφού τον έπιασε, τον τραβούσε
κατηγορώντας τον ότι αρνήθηκε την πίστη τους και έγινε πάλι Χριστιανός.
Ο
Νικόλαος φοβήθηκε και του έδωσε το φορτίο του δαδιού παρακαλώντας τον να μη τον
φανερώσει. Εκείνος του είπε ότι, αν του φέρνει κάθε χρόνο, όσο ζει, από ένα
φορτίο δαδί, δεν θα τον φανερώσει, και ο Νικόλαος του το υποσχέθηκε και κάθε
χρόνο του πήγαινε.
Ύστερα
όμως από λίγο ο Νικόλαος μετάνιωσε για την υπόσχεση και δεν ήθελε πλέον να του
δίνει το δαδί, αλλά μάλιστα αποφάσισε και να πεθάνει για να θεραπεύσει την
προηγούμενη άρνηση του Χριστού.
Πήγε
αμέσως στον πνευματικό του και φανέρωσε τον σκοπό του, εκείνος όμως τον
εμπόδιζε και τον συμβούλευε να αφήσει τον σκοπό αυτό, για να μην τύχει και δεν
αντέξει τα βασανιστήρια του μαρτυρίου και πέσει πάλι σε δεύτερη άρνηση. Αυτός
όμως ο ευλογημένος έμενε στερεός στη γνώμη του λέγοντας πως έχει βέβαιη ελπίδα
στον Κύριο ότι θα τον δυναμώσει να υπομείνει γενναία όλα τα βασανιστήρια που θα
του κάνουν για την αγάπη του και να μείνει ακλόνητος στην πίστη του. Βλέποντας
λοιπόν ο πνευματικός τη ζέση και την προθυμία του, τον στήριξε με πολλές
νουθεσίες και ευχές και τον έστειλε στο καλό.
Με
τέτοια λοιπόν σταθερή απόφαση πήγε στα Τρίκαλα, και πιάνοντας τον εκείνος ο
κουρέας, τον έπνιγε λέγοντας: «Πού είναι, άπιστε, το δαδί που μου έταξες;» Ο
Νικόλαος του αποκρίθηκε: «Δεν σου χρωστώ τίποτε». Τότε θύμωσε εκείνος και
φώναξε και τον μαρτύρησε.
Έτρεξαν
λοιπόν Τούρκοι πολλοί, και μαθαίνοντας την υπόθεση έπιασαν τον ευλογημένο με
πολύ θυμό, και χτυπώντας τον και σπρώχνοντας τόν πήγαν στο δικαστήριο. Εκεί ο
Μάρτυρας, όταν ερωτήθηκε, απάντησε: «Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός είμαι
και Χριστιανός θέλω να πεθάνω, και δεν αρνούμαι ποτέ την πίστη μου, όσα
μαρτύρια και αν μου κάνετε».
Επειδή
λοιπόν ούτε με καλοπιάσματα ούτε με φοβερισμούς μπόρεσαν να του αλλάξουν τη
γνώμη, τον ράβδισαν δυνατά ώρα πολλή και έπειτα τον έριξαν σε μία σκοτεινή
φυλακή. Εκεί μέσα τον παίδευαν μέρες πολλές με πείνα και δίψα και με άλλα
διάφορα βασανιστήρια, αλλά ο Μάρτυρας τα υπέμενε όλα με ανδρεία και μεγάλη
χαρά.
Καθώς
έμενε ακλόνητος σε όλα, τον έβγαλαν από τη φυλακή και τον παρέστησαν για
δεύτερη φορά στο δικαστήριο, όπου πάλι διακήρυξε μεγαλόφωνα ότι ο Χριστός είναι
Θεός αληθινός και αυτόν πιστεύει και δεν τον αρνείται ουδέποτε.
Βλέποντας
ο κριτής ότι δεν αλλάζει γνώμη, πρόσταξε να ανάψουν μεγάλη πυρά στο κέντρο της
αγοράς και να τον ρίξουν μέσα σε αυτήν. Τον πήγαν λοιπόν στον τόπο της
καταδίκης και τον έριξαν στην πυρά, κι εκεί με χαρά και δοξολογώντας τον Θεό
παρέδωσε το πνεύμα του (16 Μαΐου 1617).
Ένας
κεραμοποιός, κινούμενος από ευλάβεια, πήγε στον τόπο εκείνο τη νύχτα, για να
βρει κάτι από το άγιο λείψανο, και βλέποντας μερικούς Αγαρηνούς που το
φρουρούσαν, τους έδωσε αρκετά χρήματα και πήρε την αγία κάρα (το κρανίο) του
Μάρτυρα, και πηγαίνοντας στο σπίτι του, την έκρυψε μέσα στον τοίχο, από τον φόβο
των Τούρκων, χωρίς να πει σε κανέναν. Ύστερα από λίγο καιρό πέθανε.
Το
σπίτι εκείνο το αγόρασε άλλος Χριστιανός, στο όνομα Μέλανδρος, και κατά
το βράδυ της επετείου του μαρτυρίου του Αγίου είδε φως που έλαμπε στο μέρος
εκείνο του τοίχου. Απορώντας και θαυμάζοντας ο Μέλανδρος για εκείνο το φως, του
αποκαλύφθηκε στον ύπνο του ότι εκεί είναι κρυμμένη η αγία κάρα του Μάρτυρα
Νικολάου. Χάλασε λοιπόν τον τοίχο και τη βρήκε, επειδή όμως έκρινε τον εαυτό
του ανάξιο να έχει στο σπίτι του τέτοιο θησαυρό, πήγε και την αφιέρωσε στο
Μοναστήρι του Βαρλαάμ (Μετεώρων), όπου είχε αδελφό μοναχό.
Εκεί
βρίσκεται μέχρι σήμερα αυτή η αγία κάρα, και καθημερινά κάνει θαύματα που δεν
τα φτάνει ο νους. Διότι μία φορά που ήταν θανατικό στα Τρίκαλα και πέθαιναν
κάθε μέρα πολλοί, με μόνη την παρουσία της σταμάτησε αμέσως το θανατικό· το
ίδιο έγινε και σ’ ένα χωριό που ονομαζόταν Ντιστάτα. Ακόμη και τους Καλαρρύτες
που βασανίζονταν μια φορά από λοιμική ασθένεια, τους λύτρωσε ευθύς με την
παρουσία της.
Κατ’
έξοχήν δε αυτή η αγία κάρα διώχνει και καταστρέφει τις ακρίδες και φυλάει
αβλαβείς τους καρπούς, τόσο που μένουν εκστατικοί και αυτοί οι Τούρκοι σε τούτο
το θαύμα, το οποίο δεν έγινε μία φορά και δύο, αλλά πολλές φορές μέχρι σήμερα.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά και πάθη αθεράπευτα γιατρεύει παραδόξως, και άλλα πολλά
θαύματα κάνει κάθε μέρα σε όποιον τόπο θα προσκαλεσθεί.
Υπάρχουν
δε και μερικά άλλα κομμάτια από το μαρτυρικό λείψανο σε διάφορους τόπους, και
στα Ιωάννινα βρίσκεται η μισή παλάμη του Αγίου, με τις πρεσβείες του οποίου
είθε να λυτρωθούμε και μείς από κάθε θλίψη και ανάγκη. Αμήν.
ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ
Ἡ Κάρα τοῦ
Νεομάρτυρος, τόσο παλιότερα ὅσο καὶ σημερα
θαυματουργεῖ. Δέκτες τῆς θαυματουργικῆς δυνάμεως,
εἶναι ὅλοι οἱ χριστιανοί,
ποὺ προσέρχονται μὲ πίστη.
α) Τὰ Τρίκαλα, μὲ μόνη τὴν παρουσία τῆς Ἁγίας Κάρας σώθηκαν κάποτε ἀπὸ βαρὺ θανατικό,
ποὺ μάστιζε τὴν περιοχή.
β) Τὸ ἴδιο ἔγινε καὶ στὸ χωριὸ Δεσκάτη Γρεβενῶν.
γ) Τὸ ἱστορικὸ χωριὸ Καλαῤῥύτες Ἰωαννίνων, μὲ μόνη τὴν παρουσία τῆς Κάρας τοῦ Νεομάρτυρος, λυτρώθηκε ἀπὸ βασανιστικὴ λοιμικὴ ἀῤῥώστια[25].
δ) Κυρίως ὅμως ἠ Κάρα τοῦ Νεομάρτυρος
Νικολάου καταδιώκει καὶ ἐξοντώνει τὶς ἀκρίδες. Στὶς ἀγροτικὲς περιοχὲς τῆς Θεσσαλίας, ὅπου οἱ ἀκρίδες
καταστρέφουν τοὺς καρπούς, μεταφέρεται ἡ Ἁγία Κάρα, καὶ μὲ ἕναν τρόπο
θαυμαστό, οἱ ἀκρίδες
καταστρέφονται καὶ οἱ καρποὶ διατηροῦνται ἀβλαβεῖς[26]. Καὶ αὐτοὶ ἀκόμα οἱ Τοῦρκοι, ἔμειναν ἐκστατικοὶ μπροστὰ σὲ αὐτὸ τὸ θαῦμα, ποὺ ἐπαναλαμβάνεται καὶ σήμερα πολλὲς φορές,
παρόλο τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ τὴν δυσπιστία
τῆς ἐποχῆς μας.
ε) Στὸ χωριὸ Ὀξύνεια Τρικάλων, εἶναι ἀκόμη ζωντανὴ ἠ παράδοση γιὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου. Ὁ Δημήτριος
Καλούσιος καταγράφει ὠς ἐξῆς τὴν ζωντανὴ αὐτὴ παράδοση τοῦ χωριοῦ: ... Στὸ μέρος αὐτὸ ἀκουγόταν
βουή, ἦταν ἕνα στοιχειό· ἔσκουζε ἡ Μπαλάτσα καὶ πέθαιναν
νύμφες καὶ μικρὰ παιδιά, δὲν σωζόταν
ἡ νεολαία στὸ χωριό. Ἄκουγαν τὸ βουνό, σὰν νὰ μούγγριζε ἕνα βόδι· ὅταν βούϊζε πρὸς τὸ χωριὸ Ὀρθοβούνι, πέθαινε ἀπὸ ἐκεῖ ὁ κόσμος.
Βρῆκαν ἐκεῖ την εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ἀλλὰ ἤθελαν νὰ κτίσουν τὸ ἐκκλησάκι λίγο πιὸ κάτω, γιὰ κοντά, νὰ ἐδῶ στὰ Λιβάδια, ὅπου
φαίνεται ἀκόμα τὸ σκάψιμο. Ἀλλὰ τὸ
καντηλάκι τοῦ Ἁγίου πήγαινε πιὸ πάνω, στὸ βουνό. Πάαιναν οἱ μάστοροι
νὰ χτίσουν
τὸ πρωΐ, κι
εὕρισκαν καὶ τὰ ὑλικὰ φευγάτα
κεῖ πάνω. Ἐδῶ ἤθελε ὁ Ἅι-Νικόλας νὰ τοῦ χτίσουν τὸ ἐκκλησάκι. Κι ἀπὸ τότε ποὺ χτίσαμε
τὴν ἐκκλησία, σταμάτησε τὸ φονικό, καὶ αὐγατήθηκε τὸ χωριό
μας.
στ) ...Πολὺ
θαυματουργὸς στὸ χωριό μας ὁ Ἅι-Νικόλας, παρατηρεῖ κάποια ἄλλη, ἡ Ὀξύνεια τὸν τιμᾶ πολύ. Πήγαμε στὰ ξένα, στὴν Γερμανία, σκοτωμένο δὲν φέραμε πίσω. Ὅ,τι ἐπιθυμεῖ ὁ καθένας προσεύχεται καὶ τὸ παίρνει.
Σάπιζαν κάποτε στὴν περιοχή
μας τὰ κρέατα τῶν ζώων· τὸ χωριό
μας ἔκαμε
λιτανεία τοῦ Ἁγίου καὶ δὲν ἔπαθε
τίποτα.
ζ) Μιὰ ἄλλη φορά, εἶχαμε πολλὴ ἀκρίδα·
πήραμε πάλι τὴν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου μὲ τὸ ἄλογο, ἔγινε λιτανεία καὶ τὴν ἄλλη μέρα,
ὅλη ἡ ἀκρίδα ἔφυγε ἀπὸ τὶς
πλαγιές, καὶ τὰ χωράφια, κι ἔπεσε στὸ ποτάμι.
η) Μᾶς ἦρθε καὶ ξηρασία·
λιτανεία, καὶ τὴν ἑπομένη ἔβρεξε.
θ) Ἕνα μουγγὸ κορίτσι μίλησε.
ι) Μιὰ κοπέλα,
τὴν εἶχαν στὸ Δαφνί,
στὸ
τρελλοκομεῖο, τὴν ἔφεραν ἐδῶ κι ἔγινε καλά.
ια) Ἕνας
πατέρας ἀπὸ τὸ
Τσούγκουρο, ποὺ ἔφερε τὸ παιδί
του ἐδῶ καὶ τὸ γιάτρεψε ὁ Ἅγιος, ἔκανε τάμα
κι ἔδωσε καὶ στὸ παιδί
του παραγγελία: Ὅσο βελάζει κι ἕνα κατσίκι ἀκόμα στὸ κοπάδι, θὰ τὸ πᾶς στὸν Ἅι-Νικόλα.
ιβ) Ἕνας ἄλλος ἀπὸ τὴν Ὀξύνεια, ἔταξε καὶ εἶπε καὶ στὸ παιδί
του: Ὅσο θἄχεις τὰ πρόβατα, θὰ στέλνεις
κάθε χρόνο ἕνα ἀρνὶ στὸν Ἅγιο. Ἅμα τάξεις τὸ σφαχτό, καὶ δὲν τὸ δώσεις,
τότε ἢ θὰ ψοφήσει, ἢ θὰ τὸ φάει ὁ λύκος![27]
ιγ) Ὁ τοπικός μας Ἅγιος, Νικόλαος ὁ ἐκ Μετσόβου ὁ Νεομάρτυς,
κατὰ καιροὺς μᾶς ἐκπλήσσει μὲ τὴν θαυματουργική του χάριν. Τὴν 8ην Αὐγούστου
1968, μᾶς ἐχάρισε ἕνα ἀκόμη θαῦμά του. Ἀποκατέστησε τὴν ἐκ χρονίας ἀγκυλώσεως
πάσχουσα χεῖρα μιᾶς μοναχῆς, ἀδελφῆς τῆς Ἱ. Μονῆς τοῦ Ἀγίου Στεφάνου, πρᾶγμα ποὺ δὲν ἐπέτυχον ἐπὶ ἔτη αἱ ὑπὸ τῶν ἰατρῶν θεραπευτικαὶ ἀγωγαὶ καὶ ἐγχειρήσεις, καθὼς καὶ τὰ ἰαματικὰ λουτρά.
Ἡ ἐν λόγῳ μοναχῇ, κατὰ τὴν εἰς τὰ λουτρὰ Σμοκόβου παραμονήν της διὰ λουτροθεραπείαν, εἶδεν ἐν ὀνείρῳ κάποιον μὲ Μετσοβίτικην ἐνδυμασία νὰ τῆς λέγῃ: Καλὰ εἶναι καὶ τὰ λουτρά. Ἐγὼ ὅμως θὰ σὲ κάμω καλά. Νὰ ἔλθῃς εἰς ἐμἐνα. Εἶμαι ἐκεῖ κοντά
σου. Ὅταν ἐπέστρεψεν εἰς τὸ Ἡσυχαστήριόν
της διηγήθη εἰς τὴν Ἡγουμένη τὸ ὅραμα καὶ ὅτι τῆς ἦταν ἄγνωστος ὁ νέος. Ἡ Ἡγουμένη ἀντελήφθη ὅτι μὲ στολὴν Μετσοβίτικην θὰ ἦτο ὁ Ἅγιος Νικόλαος, ὅπου εἰς τὴν Ἱ. Μονὴν Βαρλαὰμ φυλάσσεται ἡ Τιμία Κάρα τοῦ Ἁγίου. Τὴν 8η Αὐγούστου ἡ Ἡγουμένη μετὰ δύο ἀκόμη ἀδελφῶν καὶ τῆς πασχούσης μοναχῆς μετέβησαν εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν Βαρλαάμ. Ἐκεὶ ἀνεγνώρισε τὸν Ἅγιον ἐκ μιᾶς τοιχογραφίας. Κατὰ τὴν στιγμὴν ποὺ ἡ μοναχὴ ἐπλησίασε νὰ προσκυνήσῃ τὴν Ἁγίαν Κάραν καὶ μόλις ἐπέθεσε τὴν ἀγκυλωμένη χεῖρα τῆς ἐπ᾿ αὐτῆς ἀντελήφθη τὴν Τιμίαν Κάραν τοῦ Ἁγίου νὰ κινῆται, νὰ τρέμῃ, καὶ ἐν συνεχείᾳ ᾐσθάνθῃ ἕνα τίναγμα εἰς τὴν χεῖρά της, ὡσὰν νὰ ἤγγισε ἐπὶ ἠλεκτροφόρου σύρματος. Μετὰ ταῦτα διεπίστωσεν ὅτι εἶχε θεραπευθῆ. Τὸ θαῦμα εἶχε συντελεσθῆ. Θαυμαστὸς λοιπὸν ὁ Θεὸς ἐν τοῖς Ἁγίοις Αὐτοῦ. Ἔκτοτε, αὕτη εἶναι ὑγιεστάτη καὶ μονάζει σήμερον (1988) εις τὴν Μονὴν Φυλῆς Ἀττικής, ἥτις καὶ διηγεῖται τὸ θαῦμα τὸ ὁποῖον ἔγινεν διὰ πρεσβειῶν τοῦ Μάρτυρος[28].
ιδ) Ἕτερο θαῦμα στὴν δεκαετία τοῦ 1980, ἔγινε στὴν Ἱ. Μ.
Βαρλαάμ. Ἕνα κορίτσι ἀπὸ τὸ χωριὸ Μηλιὰ Μετσόβου, ἔπασχε ἀπὸ ἐπιληψία βαρειᾶς μορφῆς. Οἱ γονεῖς τῆς τὴν πῆγαν σὲ πολλοὺς γιατρούς, ἀλλὰ πουθενὰ δὲν βρέθηκε θεραπεία. Τελικά, τὴν πῆγαν στὴν Ἱερὰ Μονὴ Βαρλαάμ, ὅπου ἀσπάσθηκε τὴν Κάρα τοῦ Ἁγίου. Ἔκτοτε τὸ κορίτσι αὐτὸ εἶναι ὑγιέστατο καὶ ζεῖ καὶ κινεῖται σὲ φυσιολογικὰ πλαίσια.
ιε) Τέλος, ἀναφέρουμε ἀντιπροσωπευτικὰ ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ θαύματα, ποὺ γίνονται συχνά, στὸν Ναό του στὴν Κατοχὴ Αἰτωλοακαρνανίας.
Τὸ θαῦμα ποὺ εἶναι γνωστὸ σὲ ὅλους τοὺς κατοίκους
τοῦ χωριοῦ, ἔχει σχέση μὲ τὴν παρεμπόδιση τοῦ γκρεμίσματος τοῦ Ναοῦ, ὅταν γίνονταν τὰ ἀρδευτικὰ ἔργα ἀπὸ τὶς ἐταιρείες ΕΔΟΚ-ΕΤΕΡ. Ὅταν χαράσσονταν οἱ γραμμὲς γιὰ τοὺς δρόμους καὶ τὰ αὐλάκια
(κανάλια), ἔφτασαν σιγὰ-σιγὰ καὶ στὸν λόφο τοῦ Ἅη-Νικόλα. Ὁ ἐπικεφαλῆς μηχανικός, ἀφοῦ τοποθέτησε τὰ μηχανήματα (διόπτρες σκοπεύσεως κλπ), ἀποφάσισε πὼς γιὰ νὰ γίνει καλὸ τὸ ἀντλιοστάσιο
καὶ στὴν σωστὴ θέση, ἔπρεπε νὰ κτισθεῖ στὴν θέση τῆς ἐκκλησίας καὶ φυσικὰ ἡ ἐκκλησία θὰ γκρεμιζόταν. Οἱ ἄλλοι ἐργαζόμενοι (ἀνάμεσά τους καὶ πολλοὶ Κατοχιανοί), προσπάθησαν νὰ τὸν μεταπείσουν, ἀλλὰ ἐκεῖνος δὲν ἄκουγε
τίποτε. Ὅταν ὅμως
ξανακοίταξε μὲ τὶς διόπτρες,
γιὰ νὰ χαράξει τὴν τελικὴ γραμμή, εἶδε μέσα τὴν μορφὴ ἑνὸς νέου
μοναχοῦ. Αὐτὸ ἔγινε πολλὲς φορές, καὶ τὸ εἶδαν πολλοὶ ἄνθρωποι στὴν συνέχεια, ἐνῷ ὅταν μετακινοῦσε τὴν διόπτρα, ἡ μορφὴ τοῦ μοναχοῦ γινόταν ἄφαντη. Ὅταν δόθηκε ἐντολή, σὲ χειριστὴ μπουλντόζας
νὰ προχωρήσει στὸ γκρέμισμα
τοῦ ναοῦ, τὸ μηχάνημα ἔπαθε ζημιά. Ὅσες φορὲς καὶ ἂν
προσπάθησαν δὲν πέτυχαν τὸν σκοπόν τους. Νὰ σημειωθεῖ ὅτι πρὸς ἄλλλη, ἀντίθετη κατεύθυνση, τὸ μηχάνημα κινοῦνταν
κανονικά, ἐνῷ πρὸς τὸν Ναὸ ὄχι. Ἀφοῦ λοιπὸν ὁ μηχανικὸς πείστηκε πὼς ἡ θαυμαστὴ αὐτὴ ἐπέμβαση τοῦ Ἁγίου γινόταν γιὰ νὰ διασωθεῖ τὸ ξωκλήσι, ἀποφάσισε τὴν τροποποίηση τῶν σχεδίων καὶ τελικὰ ἔγινε τὸ ἀντλιοστάσιο λίγο πιὸ βόρεια, στὴν θέση ποὺ εἶναι σήμερα[29].
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ
ΑΓΙΟΥ
ΚΑΙ ΧΟΡΩΔΙΑΚΟ
ΠΗΓΕΣ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου